1. İşin ilginç yanı; son yılların en güvenilir kaynaklarından biri olarak kabul edilen, Yapay Zeka‘ya sorduğunuzda bile bu sorunun doğru yanıtını alamıyorsunuz. Çünkü kavramlar ve hesaplar öylesine birbirine karışmış durumdaki, işin içinden çıkmak için; yapay olsun, doğal olsun “Zeka” yetmiyor.

Örneğin, yapay zeka şu yanıtı veriyor:

“Türkiye’de en düşük emekli aylığı, 2025 Ocak ayı itibarıyla 14.469 TL’dir. Bu miktar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan tarafından açıklanmış ve SSK ile Bağ-Kur emeklileri için %15,75 oranında artış uygulanarak belirlenmiştir. Ancak bu rakamın resmi olarak yürürlüğe girmesi için TBMM’de yasal düzenlemenin onaylanması gerekmektedir. Şu an için en düşük emekli maaşı, 2024 Temmuz ayından beri uygulanan 12.500 TL seviyesindedir ve yeni düzenleme yasalaşana kadar bu miktar geçerlidir.”

Belli ki yapay zeka, konudan çok uzak. O yasa çıkalı çok olduğunun ve geçen 3 ay içerisinde TÜİK‘e göre bile, en düşük emekli ödemesinin; %10,06 oranında alım gücünü yitirerek, 14.469 TL’den 13.013 TL’ye düştüğünün farkında değil.

Gerçi yapay zekanın da bir suçu yok. En düşük emekli aylığı diyerek hepimizin yanlış kullandığı bir rakamı, o da maalesef yanlış kullandığının farkında değil.

Kafalar öyle karışık ki; “Yaşlılık Aylığı“, “Emekli Aylığı“, “Emekli Ödemesi” gibi kavramların hepsi aynı sanılıyor.
Oysaki;

– Emekli Aylığı: Emekli maaşı, emeklilik yaşı’na ulaşmış kişilere verilen düzenli nakit ödemelerdir.
– Yaşlılık Aylığı: Yaşın ilerlemesi nedeniyle çalışma gücünün azalması sonucu, gelir kaybına uğrayan sigortalıların geçimlerini sağlamak amacıyla kurulmuş yaşlılık sigortasından bağlanan aylıktır. (SGK)

Yani?
Yanisi şu;

Yaşlılık aylığı; yaşlanmış ve emekli olmuş kişiler arasında hatta bazı kanun hükümlerinde emekli aylığı veya emekli maaşı olarak ifade edilmektedir.
Haydaa! dediğinizi duyar gibiyim.
Çünkü bir yaşlılık aylığı daha var ve ona hak kazanabilmek için önce 65 yaşında olmanız gerekmektedir. Bu kavramın tanımında da aynen şöyle denilmektedir:

“Yaşlılık aylığı kimler alabilir?”
YAŞLILIK AYLIĞI İÇİN GEREKLİ BELGE VE ŞARTLAR :
65 yaşını doldurmuş olmak. Bu Kanunda ve bu Kanuna istinaden çıkarılan Yönetmelik ve Genelgelerle belirlenen aylık limitin (TL) üzerinde bir gelire sahip olmamak. Bu gelir şu an için 1500 gösterge rakamının Memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu elde edilen tutardır.

Şimdi soru şu!
Biz, Emekli Aylığı mı alıyoruz, Yaşlılık Aylığı mı alıyoruz?
Aslında her ikisi de değil. Biz, yetkililerin de bir isim koyamadığı ve tanımlayamadığı bir ödeme şekliyle karşı karşıyayız.
Sanılanın aksine en düşük emekli aylığı, diye bilinen 14.469 TL tutarındaki ödeme (ödenen primlere ve yıllara bakılarak, herkesin emekli aylığı aynı olmayacağına göre) bir aylık değildir. Birilerinin çıkıp ekonomik dengeleri gözetme adına, emekliye verilebilecek ve hayatta kalabileceklerini umarak tespit ettikleri bir rakamdır.
Hepimiz şunu biliyoruz ki; bugün itibariyle bağlanan en düşük emekli aylığı aslında 7-8 Bin TL civarıdır. Çünkü sistem öyle bozulmuştur ki, en düşük aylık asgari ücretin üzerindeyken onun çok çok altına inmesine sebep olmuş ve 7-8 Bin TL seviyesine taşımıştır.
Tabi durum böyle olunca, adına aylık diyemeyeceğiniz ve bu rakamı insanlara emekli aylığı diye yutturamayacağınız için en düşük standart bir ölçü bulmanız; prime, yıla vb kriterlere bakmadan herkese ortak bir ÖDEME yapmanız istenmiş.
Uzmanlar da oturmuş, kafa yormuş ve yapay zekanın bile içinden çıkamadığı bir sistemsizlik oluşturarak, Hazine Yardımı yaparak herkesi bir rakamda eşitlemeye karar vermişler.
Yani 7-8 Bin TL veya 9-10 Bin ya da 12 Bin falan civarında olan ödemeleri, 14 Bin 469 TL gibi, üzerinde çok kafa yorulmuş gösterecek küsurlu bir rakam icat etmişler.

Yani neden 14 Bin 500’e yuvarlanmamış?
Çünkü o zaman inandırıcı olmazdı.
Adı her ne olursa olsun; her ay emekliye bir ödeme yapılıyor. Lakin bu kez de TÜİK karşımıza çıkıyor. Hani şu bütün ısrarlarımıza rağmen sepetini saklayan, ağırlıkları kafasına göre belirleyen meşhur TÜİK.
TÜİK‘in inandırıcılıktan çok uzak olan hesaplarına göre bile, son 3 ayda emekli ödemesinin alım gücü 14.469 TL’den 13.013 TL’ye gerilemiş.
ENAG ise “Bu erime %16,22’dir ve emekli ödemesi 12.122 TL’ye geriledi” diyormuş.
İTO (istanbul Ticaret Odası) da yaptığı hesaplamalarla kaybın %12,63 olduğunu ve buna göre rakamın 12.642 TL’ye düştüğüne vurgu yapıyormuş.
Her şekilde de, bir tek gerçek ortaya çıkıyor.
ERİYOR…

Adı ne olursa olsun, emekliye her ay yapılan ödemeler kartopu gibi eriyor.
Acil pansuman tedbir SEYYANEN ZAM‘dır.
Kalıcı tedavi ise tabi ki; İNTİBAK‘tır.

diye diye dilimizde tüy bitti…

                                                                   Mehmet Emin TANGÖREN

                                                                               TÜED Basın Sözcüsü